|
Paşinyan yenə imtina etdi... - Bakı və İrəvan arasında sülh danışıqları dalana dirənib
“Ermənistan təhlükəli oyunlara qoşulub“ - Prezidentdən sərt xəbərdarlıq
Beynəlxalq Bankın 1,3 milyonluq tenderini olmayan şirkət necə udub? – Təfərrüat
Türkiyənin HERİKKS HHM sistemləri Azərbaycanda - Kəlbəcərdə quraşdırılıb
Hərbi güc təhlükəsizliyin əsas qarantıdır - Prezidentin mesajlarının pərdəarxası
Üçtərəfli Bəyannamənin ilk səkkiz bəndini kim pozub? - VİDEO
Şirkət rəhbəri 20 məmurla əlbir olub pulları mənimsədi - Korrupsiyaya bulaşmış rəsmilər kimlərdir? + ADLAR
Deputatın istirahət mərkəzi əl dəyişir... - Təhvil-təslim işlərinə hazırlıq gedir
Azərbaycan Ermənistanın silahlanmasına necə reaksiya verməlidir? - ARAŞDIRMA
Qlobal qarşıdurma kəskinləşir - Azərbaycan nə etməlidir?
ABŞ ordusunun əsgərləri Zəngəzura yerləşir - Nə baş verir? + VİDEO
Müdafiə Nazirliyi Ermənistana xəbərdarlıq etdi - “Bu, növbəti müharibəyə hazırlıqdır...“
Ankara uyğurlara diqqəti artırıb – Çin türk kəndlərinin adlarını dəyişdirir
“Üçüncü dünya müharibəsi riski artıb“ – “Qara dəniz üzərində ABŞ və Rusiya toqquşa bilər...”
İran Azərbaycanda casus şəbəkəsini necə yaradıb? - Faktlar açıqlandı
Tarix 04.02.23, 17:05 |
|
Vaxtilə, (1992-93-cü illərdə) Azərbaycanın İrandakı səfirliyinin əməkdaşı olan, hazırda “Orta Doğu” Araşdırmalar Mərkəzinin sədri kimi fəaliyyət göstərən, politoloq Sədrəddin Soltan Konkret.az-a eksklüziv müsahibə verib. Həmin müsahibəni təqdim edirik:
– Sədrəddin bəy, İran terroru necə maliyyələşdirir və casusları necə ələ alır?
– Bu sual sırf mütəxəssisin cavablandıracağı, dəyərləndirəcəyi məsələdir. Mən isə öz ehtimallarımı söyləyə bilərəm. Bütün bu tip cinayətlərin maliyyələşdirilməsi və törədilməsi üçün ilk növbədə şəbəkənin yaranmasına ehtiyac var. İran hakimiyyəti 30 ildən çoxdur ki, Azərbaycanda şəbəkə yaradıb və bu şəbəkəni əvvəllər nəğd pul vasitəsiylə maliyyələşdirirdisə, sonrakı dönəmlərdə həmin o şəbəkəyə nələrsə satdırmaqla maliyyə xərclərini ödəyirdi. Yəni şəbəkəyə İrandan mal gəlir, onlar bu malı burada reallaşdırırlar və sonra Azərbaycan və ya başqa bir ölkə ərazisində xərclərinə sərf edirlər. Burada əsas məsələlərdən biri yerli əhalini ələ keçirməkdir. Bu da klassik metoddur. Yerli əhalini ələ keçirib, özününküləşdirəndən sonra hadisələri və şəbəkənin fəaliyyətini onun üzərindən qurursan və sonra yerli əhalini müxtəlif şirnikləşdirici vasitələrlə özünə cəlb edirsən.
İlk növbədə bu, maliyyə məsələsidir. İran hakimiyyəti bu maliyyə vəsaiti ilə bu şəbəkəni qurmağa 1990-cı illərdən başlayıb. Azərbaycan ərazisində İmam Xomeyni adına “İmdad” xeyriyyə cəmiyyəti adında Qeyri-Hökumət Təşkilatı fəaliyyət göstərirdi və o təşkilat ölkə üzrə insanlara yardım etmək məqsədi altında müxtəlif aksiyalar keçirir və onların arasından özünə uyğun olan insanları seçirdi.
Hər halda bu, ehtimal olunurdu. Çünki sonrakı mərhələdə bu cəmiyyətin fəaliyyəti dayandırıldı. Hətta, iş o yerə çatmışdı ki, İmişli və Saatlı rayonlarındakı qaçqın düşərgələrinə İran kənar adamların girməsinə mane olurdu. Elə İranın qaçqın düşərgələrini belə izolyasiya etməsinə görə də problemlər yarandı və bu cəmiyyəti ölkədən çıxardılar. Sonrakı mərhələlərdə cəmiyyətin rəhbərliyi gəl-get etsə də, nəticə olmadı.
– Bu şəbəkənin başında kimlər dayanır?
– İranın Bakıda təkcə səfirliyi yox, Mədəniyyət mərkəzi də fəaliyyət göstərir. Eləcə də İranın Ali dini rəhbəri Xameneinin xüsusi nümayəndəsi Azərbaycanda fəaliyyət göstərirdi. Deməli, İran Azərbaycanda açıq şəkildə 3 istiqamətdə öz şəbəkəsini qura bilər.
1) Səfirliyinin xətti ilə. Konsulluq da ora daxildir.
2) Mədəniyyət mərkəzinin xətti ilə.
3) Xameneyinin Bakı ofisinin xətti ilə.
Hətta bura İran Aypara cəmiyyətinin Bakıdakı ofisini də əlavə etmək olar. Yəni bu görünən tərəfdir. Ehtimal var ki, müxtəlif ticarət mərkəzləri vasitəsiylə, müxtəlif dini kitablar satılan şəbəkələr vasitəsiylə də bu tip şəbəkələr qurula bilər. Şübhəsiz bu şəbəkənin başında kimin dayandığını demək çətindir. Daha doğrusu, bunu kiminsə bilməsi çətin məsələdir. Amma bütün bunlara rəhbərliyi fəaliyyət göstərdiyi ölkələrdəki səfirliklər, mədəniyyət mərkəzləri və.s başçılıq edir.
Onlar isə ölkədə İran İnqilabı Keşikçiləri Qvardiyasının təhlükəsizlik xidməti ilə iş görürlər, İran ETTELAAT-ının xətti ilə iş görürlər, İran daxili işlər nazirinin xətti ilə iş görürlər, hətta, Seyid Əli Xameneinin birbaşa tabeliyində olan ofisin xətti ilə iş görürlər və bunların hamsının başında onların rəhbərləri dayanır. Yəni bütün bunların hamsına Seyid Əli Xamenei rəhbərlik edir.
– Dini təhsili və İrana göndərilən dini vergiləri necə qadağan etmək olar?
– Din çox həssas məsələdir. İran hakimiyyəti də Azərbaycanda bu həssas məsələdən çox namərdcəsinə istifadə edib. İran hakimiyyəti Azərbaycanda insanların dinə meylli olmasında istifadə edib onları Qumda, Qəzvində, hətta Dəməşqdə oxumaq adı altında aparır və özünün siyasi ideoloji təhsilini təlqin edir, onları özününküləşdirir. Bunun qarşısını almaq üçün ilk növbədə Azərbaycanın özünün dini mərkəzi fəaliyyət göstərməlidir. Dini vergilərin, yəni, Xumsun İrana göndərilməsinin qarşısını almaq üçün də həmin o mərkəzlər fəaliyyət göstərməlidir. Əslində, adi Azərbaycan vətəndaşı İrana xums göndərmir, xumsun iri ticarət mərkəzlərindən getdiyi ehtimal olunur. Çünki bu ticarət mərkəzləri həm də İranın maliyyələşdirdiyi, məhsul göndərdiyi mərkəzlərdir. Hesab edirəm ki, bu ticarət mərkəzlərinə diqqət yetirmək lazımdır ki, bu məsələ aradan qalxsın. Üstəlik, məscidlərdə də maarifləndirmə işləri aparılmalıdır. İlk növbədə, hər kəsin bu məsələni bilməsi vacibdir: Xums öz ölkənə qalır, əgər artıq qalırsa, onu başqalarına göndərmək mümkündür. Azərbaycanda da bu dini vergilərin verilməsi üçün kifayət qədər insanlar var. Həm yoxsul insanlar var, həm də zəkatın verilməsi üçün alimlər var. Bu istiqamətdə məsələni tənzimləmək mümkündür. Bununla bağlı Azərbaycanın dini qurumlar idarəsi, dini Qeyri Hökumət Təşkilatları, məscidlər birgə konsepsiya hazırlasa daha məqsədəuyğun olar.
– İranın burada casus şəbəkəsi çoxdursa, qarşısını necə almaq olar?
– Dünyanın hər yerində casuslar fəaliyyət göstərir. Hətta, bir-biriylə qardaş olan ölkələrdə belə, bu cür şəbəkələr fəaliyyət göstərir. Sadəcə olaraq məqsəd məsələsi var. Məsələn, qardaş ölkələrdə fəaliyyət göstərən şəbəkələr o ölkə üçün yarana biləcək təhlükənin qarşısını almaq üçün fəaliyyət göstərir və həmin ölkədən özünə gələcək təhlükəni qarşılamaq üçün fəaliyyət göstərir. Amma İranın Azərbaycandakı şəbəkəsi xain fəaliyyətdir. Burada 5-ci kolon yaratmaq, habelə İran İnqilabının rəhbəri Xomeyninin İslam doktrinasını Azərbaycanda yaradıb, ölkədə İrandan sonra ikinci müsəlman dövləti yaratmaq cəhdidir. Bu isə Azərbaycan dövlətçiliyinə qarşı fəaliyyətdir. Bunun qarşısını almaq da yerli dini mərkəzlərinin yaranmasından keçir. Azərbaycanda kifayət qədər din xadimləri var. Bu din xadimləri cəmiyyətə tanıtdırılsa, onların verdikləri fətvaların Azərbaycan cəmiyyətinə qəbul olunması üçün şərait yaradılmalıdır. Onların nüfuzu artırılmalıdır. Məsələn, həmin dindar kəsim də İrandakı ayətullahlar kimi dini fiqh oxuyublar, dini təhsil alıblar, onlar Azərbaycan cəmiyyıtinə dinlə bağlı verə biləcəkləri hər məsələni bilirlər. Onların fəaliyyətinə şərait yaratmaq lazımdır. Yəni ilk növbədə Azərbaycan cəmiyyəti özününkünə üstünlük verməlidir. Bu, təbliğ olunmalıdır. İkinci bir tərəfdən məscidlərin fəaliyyətinə üstünlük vermək lazımdır. Məktəblərdə bu tip məsələlərin təbliğinə diqqət yetirmək lazımdır. Hadisələr göstərir ki, məktəblərdə belə, İranyönlü dini təbliğat aparılır.
– Sizcə, İranla bütün əlaqələr kəsilməlidirmi?
– Hələki İran-Azərbaycan əlaqələrinin kəsilməsinin zamanı deyil. Çünki vəziyyət o dərəcədə kritik həddə çatmayıb. Hesab edirəm ki, diplomatik danışıqlar aparmaqla problemləri həll etmək mümkündür. Ona görə də Azərbaycan tərəfi diplomatik münasibətlərin səviyyəsini aşağı endirib konsulluq səviyyəsində münasibətlərə davam etməkdədir.
– Hələ də Azərbaycanda İrandakı müştehidlərə bağlı olan, casusluq edən adamlar var. Onları da zərərsizləşdirmək üçün silsilə əməliyyatlar keçirilməlidir?
– Azərbaycanda İrandakı həmin müştehidlərlə əlaqəsi olan din xadimləri var. Onlar özlərini hər iki tərəfin nümayəndəsi kimi təqdim etməyə çalışırlar. Fikrimcə, bu cür İranyönlü adamları boykot etməklə onları zərərsizləşdirmək daha asandır. Çünki 30 ilə yaxındır ki, İran quruculuq, dostluq fəaliyyəti ilə ölkədə kök salıb. Bu şəbəkə xərçəng xəstəliyini xatırladır. Xərçəng xəstəliyinin mənbəsi qurudulmayana qədər kök salmaqda davam edəcək. Bununsa ilk növbədə müalicəsi maarifləndirmədən və dövlətçilik şüurunun yüksəlməsindən asılı olacaq. Azərbaycanda vətəndaş nə qədər ki, öz dövlətinin təhlükəsizliyinə, milli maraqlarına laqeyd yanaşacaq, bu tip din xadimləri də tez-tez peyda olacaq. Cəlil Məmmədquluzadə deyirdi ki, İranda məclisdən qovulan mollalar, təəssüf ki, Azərbaycanda məclisin başında otururdular. Təəssüf ki, indi də belədir.
Xəbərin oxunma sayı : 592
Müsahibə
Xəbərlər
-
Bağırov körpüsünü su basdı - Eldar Əzizov hadisə yerində
-
Azərbaycan-İran dövlət sərhədinin tam nəzarətə götürülməsindən dörd il ötür
-
Xatirə geyiminə görə tənqid olundu - Video
-
Messi və Ronaldusuz siyahı - İlin futbolçusu adına namizədlər bilindi
-
“Qərb bizə Rusiya ilə müharibəyə başlamağı təklif edib” - İvanişvili
-
Bu tibbi xidmətlər də sığorta hesabına qarşılanacaq - VİDEO
-
Ailə üzvlərinin dərsliklərə salınan “sitatları“... - Hamlet İsaxanlının özəl məktəbində nələr baş verir?
-
“Zeytun Pharmaceuticals” şirkəti cərimələndi - Qərar
-
Bəzi alkoqollu içkilərin satışı məhdudlaşdırıla bilər - VİDEO
-
Günay İbrahimlinin sevgilisi ilə görüntüləndi - VİDEO
-
Evliliyin kabusa çevrilməyini istəmirsinizsə, bunları ETMƏYİN!
-
Bakıda sərçələr buna görə yoxa çıxıb - Səbəb bəlli oldu
-
Dollara tələb kəskin artıb: “Bir çox bank süni əngəllər yaradır”
-
Ramiz Mehdiyev cinayət işindən danışdı - “Mənim heç nədən xəbərim yoxdur...“
-
General-mayor vəzifədən çıxarıldı - Yeni təyinat
-
“Albaniyanın keçmiş prezidenti saxlanılıb“ - KİV
-
Əlilliyi olan şəxslərə kredit verilmir? - AÇIQLAMA
-
Ölkə ərazisində yağıntılı hava şəraiti davam edir - FAKTİKİ HAVA
-
“FETÖ-yə qarşı mübarizə terrorçubaşı ilə məhdudlaşmır“ - Türkiyəli nazir
-
Masazırdakı “Yeni Bakı” yaşayış kompleksində bir qəbz, bir müqavilə, 4 sənəd...- FOTO
-
“Caspian Energy Group” cərimələndi - Gömrük qaydalarını pozduğuna görə
-
Harris 3 ayda 1 milyard dollar topladı - Rekord vurdu
-
326 milyonluq qaçaqmalçılıq... - O pullar ölkədən necə çıxarılıb?
-
Banklar daşınmaz əmlak üçün nə qədər kredit ayırıblar? - Tam siyahı
-
Aqil Ələsgərdən FETÖ rəhbərinin ölümünə REAKSİYA: “Yeni Gülən ilə təşkilatlanmağa davam edəcəklər”
-
“Metalsan Group” cərimələndi - Valyuta tənzimi qaydalarının pozduğuna görə
-
Bu mədəniyyət işçilərinin maaşı qalxacaq - Hökumət qərar verdi
-
Prorektor rektorun müşaviri vəzifəsinə gətirildi - Yeni təyinat
-
Şuşa şəhərinin Baş planı təsdiqlənib - Əli Əsədovdan qərar
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Yağış suları Binəqədi yollarını iflic vəziyyətə saldı - VİDEO
-
Fətullah Gülənin yerinə kim gələcək? - Ad açıqlandı
-
Buğda idxalı azalmaqda davam edir: un neçəyədir?
-
Prezident baş konsulu geri çağırdı - SƏRƏNCAM
-
AMEA-da külli miqdarda mənimsəmə və digər pozuntularla bağlı cinayət işi başlanıb - RƏSMİ
-
“Bir çox hallarda Rusiyanın standartlarına baxmağa məcbur oluruq” - AYNA rəsmisi
-
Turkiyenin en gormeli muzeyleri: Ziyaretcileri tarix ve medeniyyetle bir araya getirir
-
Azərbaycanda yaxın zamanlarda güclü zəlzələ gözlənilir? - AÇIQLAMA
-
Nazirliklə iş adamı arasında qalmaqal: Sahibkar 11 min cərimələndi
-
Bu işlərə mülki məhkəmələrdə baxılacaq - Mühüm qərar
-
COP29 konfransı əməkdaşlarının formaları - Foto
-
“Türkiyə Krımı Ukrayna ərazisi kimi tanıyır“ - Hakan Fidan
-
Bakıda içərisində sakinlər olan evi sökdülər - VİDEO
-
Azərbaycan qızlarının əcnəbilərlə nikahı: Səbəblər və iqtisadi problemlər...
-
Leysan yağacaq, şimşək çaxacaq – Sabahıın havası
-
Bayden İlham Əliyevə məktub göndərdi: “Sizi əmin etmək istəyirəm ki...“
-
Azərbaycanda bu siqaretin qiyməti artdı - SƏBƏB
-
Mərkəzi Bank faiz qərarını açıqlayacağı tarixi dəyişdi - SƏBƏB
-
Eldar Mahmudovun İspaniyada “topdağıtmaz“ sərvəti üzə çıxdı - Prokurorluq milyonluq mülkləri araşdırır
-
Xaricdən 3 manata gətirilən toyuq əti marketlərdə 2 dəfə baha satılır – Qiymətlər
-
İlham Əliyev ABŞ Prezidentinin xüsusi köməkçisini qəbul etdi - FOTO
-
“AS Texnika” MMC cərimələndi - Valyuta tənzimi qaydalarının pozduğuna görə
-
Məcnun Məmmədov Hacıqabulda vətəndaşları qəbul edəcək - Bu tarixdə
-
“Cəbrayıl Şəhəri Günü” tədbiri üçün 446 min manat xərclənib - Tender keçirilməyib
-
“Aztelekom”un rəhbəri işdən çıxarıldı - Yeni təyinat
-
Rusiya istənilən ABŞ administrasiyası ilə işləməyə hazırdır - Lavrov
-
COP29 qabağı Bakıda fantastik qiymətə günlük mənzillər: Bu evlərə maraq varmı?
-
Fəthullah Gülən yerləşdirildiyi xəstəxanada öldü - KİV
-
Azərbaycanda xərçəng xəstəliyi niyə artır? - Video
-
Van Dammın Qəbələdəki heykəli götürüldü - AÇIQLAMA
-
Bakıda mikroavtobus elektrovozla toqquşub - Yaralılar var
-
ABŞ iqtisadiyyatı yeni superdövrə daxil oldu: Dünyanı ciddi nəticələr gözləyir
-
Paytaxtda bu yollarda tıxac var – Siyahı
-
Müştəridən xəbərsiz kredit limiti artırıla bilər? - VİDEO
-
DÇ-2026-nın favoritlərinin siyahısı yeniləndi - Fransa millisi 6-cı yerdədir
-
Azərbaycana idxal edilən minik avtomobillərın sayı azaldı - VİDEO
-
51 yaşlı kişi döyülərək öldürüldü - Keçmiş məhkum saxlanıldı
-
Dönər alarkən nələrə diqqət edilməlidir? - VİDEO
-
Yeni “iPhone 16” rekord sürətlə ucuzlaşır - SƏBƏB
-
Astarada meyvə bağı üstündə dava - Ata oğlunu güllələdi
-
Türkiyədə bəzi xəstəxanalar bağlandı - 50-ə yaxın şübhəli saxlanıldı
-
“İran İsraildəki bütün hədəfləri müəyyənləşdirib” - Abbas Əraqçi
-
BRİKS sammitinə qarşı PUA təhlükəsi: Kazan aeroportunda xüsusi plan işləndi
-
“Telegram“da yayılan yeni fırıldaq növü barədə XƏBƏRDARLIQ
-
İmtahanda texniki nasazlıq - Ləngimə oldu
-
Həbsdən çıxan kişi arvadının telefonunda yad nömrə tapdı: “Otellərdə...“ – Şok
-
MDB-nin hansı ölkəsində daha çox cinayət qeydə alınır? - Siyahı
-
“İşi düşəndə “balamka“, “Instagram“da “aparıcı““ - FOTO
-
Səfirimizin 3 milyonluq korrupsiya əməli - Bakıya təhlükə
-
Bu yollarda görünüş məsafəsi məhdudlaşacaq - Xəbərdarlıq
-
“Ukraynanın Kurskda ümumi itkiləri 25 min nəfərdən çoxdur” - Rusiya MN
-
Sürürlər, atıb gedirlər - “40 manat cərimə deməkdir“
-
Müdafiə Nazirliyi məlumat yaydı: Oktyabrın 25-dək...
-
Sabahın havası meteohəssas insanlarda narahatlıq hissi yarada bilər - Xəbərdarlıq
-
BRİCS-in malik olduğu qızıl ehtiyatları açıqlandı - SİYAHI
-
“Ərazilər məsələsi Ukrayna üçün prioritet deyil” - Zalujnı
-
Say azalır, qiymət artır: Avtomobillər bahalaşır?
-
Harris üç qərarsız ştatda Trampı qabaqlayır - SORĞU
-
Müdafiə Nazirliyi həftəlik icmalını təqdim edib - VİDEO
-
Bakıya yağış, dağlıq ərazilərə qar yağacaq - Sabahın havası
-
ABŞ Ukraynanın NATO-ya üzv olmasına etiraz etmir - Le Monde
-
Şuşada 32 il sonra ilk körpə dünyaya gəldi – Fotolar
-
Ərdoğandan İrana çağırış - “İsrailin vəhşiliklərini dayandırmaq üçün...“
-
Rusiya Krivoy Roqa raket zərbəsi endirdi – 17 nəfər xəsarət alıb
-
Şəhər sakinlərinin diqqətinə:Bakının bu 4 yerindən ev almayın
-
Bir sıra rayonlara intensiv yağış, qar yağıb - Faktiki hava
-
Prezidentdən Zəngilanla bağlı paylaşım - VİDEO
-
Gəlini ilə intim münasibətdə olan qayınata oğlunu baltaladı - Cinayətin TƏFƏRRÜATI - VİDEO
-
İran məni və həyat yoldaşımı öldürməyə cəhd etməklə çox böyük səhvə yol verdi - Netanyahu
-
Azərbaycan ciddi problem qarşısında - Bakı susuz qala bilər
-
Bu gün Zəngilanın azad olunmasından dörd il ötür
-
Xalq artisti sənədə elə qısa geyindi ki... - VİDEO
-
Son 10 ilin reytinqi açıqlandı - “Qarabağ“ neçəncidir?
-
Əməkhaqqı və pensiyalar nə qədər artacaq? - Büdcədən bu qədər vəsait ayrıldı
-
Sabiq icra başçısının oğlu ilə bağlı 2 milyonluq qalmaqal: “Bir ildir bizi girov saxlayırlar”
-
Lənkəranda qətlə yetirilən gənc qız üstündə öldürülüb? - VİDEO
-
ABŞ Rusiyaya qarşı hərbi güc tətbiq edə bilər - ABŞ-ın sabiq müdafiə naziri
-
Pandemiya qaçılmazdır: Bəşəriyyəti təhdid edən infeksiyalar AÇIQLANDI
-
Kirayə mənzil bazarında qiymətlər necə dəyişəcək? - AÇIQLAMA
-
Azərbaycanda hansı bank nə qədər vergi ödəyib? - Siyahı
-
Partlayan binanın sakinlərinin aqibəti necə olacaq? - VİDEO
-
COP29 bitəndən sonra zolaqlar ləğv olunacaq? - RƏSMİ CAVAB
-
Azərbaycanda zəlzələ olacaq - Əhalinin nəzərinə - seysmoloq açıqladı
-
600-dən yuxarı bal toplayanların hərbi xidməti barədə yeni DETALLAR
-
Taksidən istifadə edən sərnişinlərin sayı azalıb - Qiymətlər bahalanıb
-
Böyük şəhər bələdiyyəsi parlamentdə: Komitə sədrindən üç şəhərlə bağlı təklif
-
“Mənə yaşayış yerindən arayış lazımdır...” - Yeni binalarda sənəd problemi: Arayışı kim verməlidir?
-
“İsrailin qarşısı alınmasa, bölgədə sülh olmayacaq“ - Türkiyə Prezidenti
-
Bəzi rayonlarda yağış yağır – Faktiki hava
-
Dünyada insanlar ən çox nə əti yeyir? - Siyahı
TOP 10
ARXİV