|
Paşinyan yenə imtina etdi... - Bakı və İrəvan arasında sülh danışıqları dalana dirənib
“Ermənistan təhlükəli oyunlara qoşulub“ - Prezidentdən sərt xəbərdarlıq
Beynəlxalq Bankın 1,3 milyonluq tenderini olmayan şirkət necə udub? – Təfərrüat
Türkiyənin HERİKKS HHM sistemləri Azərbaycanda - Kəlbəcərdə quraşdırılıb
Hərbi güc təhlükəsizliyin əsas qarantıdır - Prezidentin mesajlarının pərdəarxası
Üçtərəfli Bəyannamənin ilk səkkiz bəndini kim pozub? - VİDEO
Şirkət rəhbəri 20 məmurla əlbir olub pulları mənimsədi - Korrupsiyaya bulaşmış rəsmilər kimlərdir? + ADLAR
Deputatın istirahət mərkəzi əl dəyişir... - Təhvil-təslim işlərinə hazırlıq gedir
Azərbaycan Ermənistanın silahlanmasına necə reaksiya verməlidir? - ARAŞDIRMA
Qlobal qarşıdurma kəskinləşir - Azərbaycan nə etməlidir?
ABŞ ordusunun əsgərləri Zəngəzura yerləşir - Nə baş verir? + VİDEO
Müdafiə Nazirliyi Ermənistana xəbərdarlıq etdi - “Bu, növbəti müharibəyə hazırlıqdır...“
Ankara uyğurlara diqqəti artırıb – Çin türk kəndlərinin adlarını dəyişdirir
“Üçüncü dünya müharibəsi riski artıb“ – “Qara dəniz üzərində ABŞ və Rusiya toqquşa bilər...”
Problemləri inkar edən Fransa Afrikanı itirdi: Növbədə “xarici ərazilərdir“ (TƏHLİL)
Tarix 19.05.24, 15:25 |
|
Bu gün Fransanın koloniyası olan Yeni Kaledoniyada baş verən etiraz aksiyalarının vətəndaş müharibəsi səviyyəsinə çatmasının səbəbi rəsmi Paris tərəfindən yerli əhalinin həddən artıq istismar edilməsidir.
Yeni Kaledoniya Fransadan 16 min kilometr aralıda-Sakit Okeanda Avstraliya materikinin yanında, 18,6 min kvadratkilometrlik əraziyə və 270 min əhaliyə malik adalar qrupudur. Bu adalar qrupu 1774-cü ildə dövrünün tanınmış səyyahı Ceyms Kuk tərəfindən kəşf olunub. Fransa 1853-cü ildə Yeni Kaledoniyanı özünün ərazisi elan edib. Zaman-zaman Yeni Kaledoniyada istismarçılığa qarşı etirazlar baş verib və bu səbəbdən də 1946-cı ildə Fransanın "xaricdəki ərazisi”, 1998-ci ildə isə "xüsusi statusu” olan "xaricdəki ərazisi” elan edilib. Adada Fransanın hərbi hissələri də yerləşir.
Yeni Kaledoniya faydalı qazıntılarla çox zəngindir. Burada tükənməz xrom, kobalt, molibden, mis, qızıl və nikel yataqları var. Yer kürəsində mövcud olan nikelin 11 faizi yeni Kaledoniyada yerləşir.
Bugünkü etirazların əsl səbəbi minlərlə miqrantın səs verməsi üçün Fransa Senatının konstitusiyaya düzəlişlər etməsi səbəb olub. Bu ilin aprel ayında Senat Yeni Kaledoniyada 10 ildən çox yaşayanlara seçki hüququ verdi ki, bu da qalan əhalinin etirazına səbəb oldu.
Rəsmi Paris 1980-cı illərdən başlayaraq fransızların adaya köçüb yaşaması üçün böyük imkanlar yaradıb. Onlar vergilərdən azad edilib, biznes üçün şərait yaradılıb və sair. Beləliklə 2023-cü ildə fransızların sayı yerli əhaliyə nisbətdə 60 faiz təşkil etdi. Qalan 40 faiz isə kanak adlanan yerli tayfalardan ibarətdir ki, onlar da işsizlik, sosial vəziyyətin ağırlığından əziyyət çəkirlər. Yeni Kaledoniyada münbit torpaqlar, şirkətlər, faydalı qazıntılar, daşınmaz əmlak, bir sözlə milli sərvətlərin 80 faizi fransızlara məxsusdur.
Yeni Kaledoniyaya daxil olan adalar Fransanın xam mal bazası hesab edilib. Fransa Yeni Kaledoniyadanı ağac, nikel, xrom, mis, Taiti-Polineziyadan subtropik meyvə, dəniz məhsulları, Qvianadan qızıl, qiymətli ağac növləri, şəkər çuğunduru, Martinka, Mayotta, Qvadelupa və Reynuon adalarını isə subtropik meyvə, kofe, dəniz məhsulları və digər xam mal bazası kimi istifadə edib. Bunların müqabilində isə yerli əhali işsizlik və yoxsulluqdan əziyyət çəkib.
Nəhayət, mayın 13-də yerli əhali etiraza qalxdı və əhalinin səsi eşidilmədi. Fransa hökuməti etirazlardan nəticə çıxarıb özünün hesab etdiyi adanın insanlarının problemini həll etmək əvəzinə başqa dövlətləri, o cümlədən Azərbaycanı ittiham etməyə başladı. Yeni Kaledoniyanın paytaxtı Numea şəhərindəki etirazçılar benzindoldurma məntəqələrini, böyük marketləri, inzibatı binaları yandırdılar.
"Le Fiqaro” qəzeti Yeni Kaledoniyada baş verənləri vətəndaş müharibəsinin başlanğıcı adlandırıb ki, bu da təsadüfi deyil. Məsələnin mahiyyəti ondan ibarətdir ki, yandırılan və dağıdılan mağaza və müəssisələrin hamısı yerli əhaliyə yox, gəlmə fransızlara məxsusdur. Adada doğulub illərlə burada yaşayan yerli əhalinin bir parça çörək tapa bilmədiyi halda Fransadan gələnlər bütün milli sərvəti daşıyıb aparır. Əlbəttə ki, belə vəziyyətin sonu ancaq vətəndaş müharibəsinə gətirib çıxarar.
"Fransanın parçaları” (La France en miette) kitabının müəllifi, akademik Benjamin Morel yazıb ki, Kaledoniyada baş verənlər illərlə yığılıb qalan problemlərin rəsmi Paris tərəfindən inkar edilməsinin nəticəsidir: "Biz etiraf etməliyik ki, Yeni Kaledoniyanın problemlərini həll etmədik, onları dondurub saxladıq və daha təhlükəli vəziyyətə gəlib çıxmasını seyr etdik”. Akademik Fransa hökumətinin vaxtı ilə Yeni Kaledoniyada insanların səsvermə hüququndan məhrum etməsini yanlış hesab edir. Akademik nəzərə çatdırıb ki, bu etirazlar bütün koloniyalara yayılacaq, o cümlədən Korsikaya da təsir edəcək. Alim bildirib ki, problemləri inkar etmək həmişə təhlükəli tendensiya olub.
Fransa mətbuatı rəsmi Parisin Yeni Kaledoniyada baş verənlərə görə Rusiya və Azərbaycanı ittiham etməsini gülməli adlandıraraq qeyd edir ki, problemlər yenə də inkar edilir. Bu da vəziyyəti nəinki düzəltməyəcək, əksinə, etirazlar, Korsika və Qvianaya da yayılacaq.
Benjamin Morel vurğulayıb ki, problemlərin inkarı Fransa üçün Afrikanın itirilməsi ilə nəticələndi, növbədə "xüsusi statusu” olan "xarici ərazilərdir”.//Azertac.az
Xəbərin oxunma sayı : 712
Analiz
Xəbərlər
-
Bağırov körpüsünü su basdı - Eldar Əzizov hadisə yerində
-
Azərbaycan-İran dövlət sərhədinin tam nəzarətə götürülməsindən dörd il ötür
-
Xatirə geyiminə görə tənqid olundu - Video
-
Messi və Ronaldusuz siyahı - İlin futbolçusu adına namizədlər bilindi
-
“Qərb bizə Rusiya ilə müharibəyə başlamağı təklif edib” - İvanişvili
-
Bu tibbi xidmətlər də sığorta hesabına qarşılanacaq - VİDEO
-
Ailə üzvlərinin dərsliklərə salınan “sitatları“... - Hamlet İsaxanlının özəl məktəbində nələr baş verir?
-
“Zeytun Pharmaceuticals” şirkəti cərimələndi - Qərar
-
Bəzi alkoqollu içkilərin satışı məhdudlaşdırıla bilər - VİDEO
-
Günay İbrahimlinin sevgilisi ilə görüntüləndi - VİDEO
-
Evliliyin kabusa çevrilməyini istəmirsinizsə, bunları ETMƏYİN!
-
Bakıda sərçələr buna görə yoxa çıxıb - Səbəb bəlli oldu
-
Dollara tələb kəskin artıb: “Bir çox bank süni əngəllər yaradır”
-
Ramiz Mehdiyev cinayət işindən danışdı - “Mənim heç nədən xəbərim yoxdur...“
-
General-mayor vəzifədən çıxarıldı - Yeni təyinat
-
“Albaniyanın keçmiş prezidenti saxlanılıb“ - KİV
-
Əlilliyi olan şəxslərə kredit verilmir? - AÇIQLAMA
-
Ölkə ərazisində yağıntılı hava şəraiti davam edir - FAKTİKİ HAVA
-
“FETÖ-yə qarşı mübarizə terrorçubaşı ilə məhdudlaşmır“ - Türkiyəli nazir
-
Masazırdakı “Yeni Bakı” yaşayış kompleksində bir qəbz, bir müqavilə, 4 sənəd...- FOTO
-
“Caspian Energy Group” cərimələndi - Gömrük qaydalarını pozduğuna görə
-
Harris 3 ayda 1 milyard dollar topladı - Rekord vurdu
-
326 milyonluq qaçaqmalçılıq... - O pullar ölkədən necə çıxarılıb?
-
Banklar daşınmaz əmlak üçün nə qədər kredit ayırıblar? - Tam siyahı
-
Aqil Ələsgərdən FETÖ rəhbərinin ölümünə REAKSİYA: “Yeni Gülən ilə təşkilatlanmağa davam edəcəklər”
-
“Metalsan Group” cərimələndi - Valyuta tənzimi qaydalarının pozduğuna görə
-
Bu mədəniyyət işçilərinin maaşı qalxacaq - Hökumət qərar verdi
-
Prorektor rektorun müşaviri vəzifəsinə gətirildi - Yeni təyinat
-
Şuşa şəhərinin Baş planı təsdiqlənib - Əli Əsədovdan qərar
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Yağış suları Binəqədi yollarını iflic vəziyyətə saldı - VİDEO
-
Fətullah Gülənin yerinə kim gələcək? - Ad açıqlandı
-
Buğda idxalı azalmaqda davam edir: un neçəyədir?
-
Prezident baş konsulu geri çağırdı - SƏRƏNCAM
-
AMEA-da külli miqdarda mənimsəmə və digər pozuntularla bağlı cinayət işi başlanıb - RƏSMİ
-
“Bir çox hallarda Rusiyanın standartlarına baxmağa məcbur oluruq” - AYNA rəsmisi
-
Turkiyenin en gormeli muzeyleri: Ziyaretcileri tarix ve medeniyyetle bir araya getirir
-
Azərbaycanda yaxın zamanlarda güclü zəlzələ gözlənilir? - AÇIQLAMA
-
Nazirliklə iş adamı arasında qalmaqal: Sahibkar 11 min cərimələndi
-
Bu işlərə mülki məhkəmələrdə baxılacaq - Mühüm qərar
-
COP29 konfransı əməkdaşlarının formaları - Foto
-
“Türkiyə Krımı Ukrayna ərazisi kimi tanıyır“ - Hakan Fidan
-
Bakıda içərisində sakinlər olan evi sökdülər - VİDEO
-
Azərbaycan qızlarının əcnəbilərlə nikahı: Səbəblər və iqtisadi problemlər...
-
Leysan yağacaq, şimşək çaxacaq – Sabahıın havası
-
Bayden İlham Əliyevə məktub göndərdi: “Sizi əmin etmək istəyirəm ki...“
-
Azərbaycanda bu siqaretin qiyməti artdı - SƏBƏB
-
Mərkəzi Bank faiz qərarını açıqlayacağı tarixi dəyişdi - SƏBƏB
-
Eldar Mahmudovun İspaniyada “topdağıtmaz“ sərvəti üzə çıxdı - Prokurorluq milyonluq mülkləri araşdırır
-
Xaricdən 3 manata gətirilən toyuq əti marketlərdə 2 dəfə baha satılır – Qiymətlər
-
İlham Əliyev ABŞ Prezidentinin xüsusi köməkçisini qəbul etdi - FOTO
-
“AS Texnika” MMC cərimələndi - Valyuta tənzimi qaydalarının pozduğuna görə
-
Məcnun Məmmədov Hacıqabulda vətəndaşları qəbul edəcək - Bu tarixdə
-
“Cəbrayıl Şəhəri Günü” tədbiri üçün 446 min manat xərclənib - Tender keçirilməyib
-
“Aztelekom”un rəhbəri işdən çıxarıldı - Yeni təyinat
-
Rusiya istənilən ABŞ administrasiyası ilə işləməyə hazırdır - Lavrov
-
COP29 qabağı Bakıda fantastik qiymətə günlük mənzillər: Bu evlərə maraq varmı?
-
Fəthullah Gülən yerləşdirildiyi xəstəxanada öldü - KİV
-
Azərbaycanda xərçəng xəstəliyi niyə artır? - Video
-
Van Dammın Qəbələdəki heykəli götürüldü - AÇIQLAMA
-
Bakıda mikroavtobus elektrovozla toqquşub - Yaralılar var
-
ABŞ iqtisadiyyatı yeni superdövrə daxil oldu: Dünyanı ciddi nəticələr gözləyir
-
Paytaxtda bu yollarda tıxac var – Siyahı
-
Müştəridən xəbərsiz kredit limiti artırıla bilər? - VİDEO
-
DÇ-2026-nın favoritlərinin siyahısı yeniləndi - Fransa millisi 6-cı yerdədir
-
Azərbaycana idxal edilən minik avtomobillərın sayı azaldı - VİDEO
-
51 yaşlı kişi döyülərək öldürüldü - Keçmiş məhkum saxlanıldı
-
Dönər alarkən nələrə diqqət edilməlidir? - VİDEO
-
Yeni “iPhone 16” rekord sürətlə ucuzlaşır - SƏBƏB
-
Astarada meyvə bağı üstündə dava - Ata oğlunu güllələdi
-
Türkiyədə bəzi xəstəxanalar bağlandı - 50-ə yaxın şübhəli saxlanıldı
-
“İran İsraildəki bütün hədəfləri müəyyənləşdirib” - Abbas Əraqçi
-
BRİKS sammitinə qarşı PUA təhlükəsi: Kazan aeroportunda xüsusi plan işləndi
-
“Telegram“da yayılan yeni fırıldaq növü barədə XƏBƏRDARLIQ
-
İmtahanda texniki nasazlıq - Ləngimə oldu
-
Həbsdən çıxan kişi arvadının telefonunda yad nömrə tapdı: “Otellərdə...“ – Şok
-
MDB-nin hansı ölkəsində daha çox cinayət qeydə alınır? - Siyahı
-
“İşi düşəndə “balamka“, “Instagram“da “aparıcı““ - FOTO
-
Səfirimizin 3 milyonluq korrupsiya əməli - Bakıya təhlükə
-
Bu yollarda görünüş məsafəsi məhdudlaşacaq - Xəbərdarlıq
-
“Ukraynanın Kurskda ümumi itkiləri 25 min nəfərdən çoxdur” - Rusiya MN
-
Sürürlər, atıb gedirlər - “40 manat cərimə deməkdir“
-
Müdafiə Nazirliyi məlumat yaydı: Oktyabrın 25-dək...
-
Sabahın havası meteohəssas insanlarda narahatlıq hissi yarada bilər - Xəbərdarlıq
-
BRİCS-in malik olduğu qızıl ehtiyatları açıqlandı - SİYAHI
-
“Ərazilər məsələsi Ukrayna üçün prioritet deyil” - Zalujnı
-
Say azalır, qiymət artır: Avtomobillər bahalaşır?
-
Harris üç qərarsız ştatda Trampı qabaqlayır - SORĞU
-
Müdafiə Nazirliyi həftəlik icmalını təqdim edib - VİDEO
-
Bakıya yağış, dağlıq ərazilərə qar yağacaq - Sabahın havası
-
ABŞ Ukraynanın NATO-ya üzv olmasına etiraz etmir - Le Monde
-
Şuşada 32 il sonra ilk körpə dünyaya gəldi – Fotolar
-
Ərdoğandan İrana çağırış - “İsrailin vəhşiliklərini dayandırmaq üçün...“
-
Rusiya Krivoy Roqa raket zərbəsi endirdi – 17 nəfər xəsarət alıb
-
Şəhər sakinlərinin diqqətinə:Bakının bu 4 yerindən ev almayın
-
Bir sıra rayonlara intensiv yağış, qar yağıb - Faktiki hava
-
Prezidentdən Zəngilanla bağlı paylaşım - VİDEO
-
Gəlini ilə intim münasibətdə olan qayınata oğlunu baltaladı - Cinayətin TƏFƏRRÜATI - VİDEO
-
İran məni və həyat yoldaşımı öldürməyə cəhd etməklə çox böyük səhvə yol verdi - Netanyahu
-
Azərbaycan ciddi problem qarşısında - Bakı susuz qala bilər
-
Bu gün Zəngilanın azad olunmasından dörd il ötür
-
Xalq artisti sənədə elə qısa geyindi ki... - VİDEO
-
Son 10 ilin reytinqi açıqlandı - “Qarabağ“ neçəncidir?
-
Əməkhaqqı və pensiyalar nə qədər artacaq? - Büdcədən bu qədər vəsait ayrıldı
-
Sabiq icra başçısının oğlu ilə bağlı 2 milyonluq qalmaqal: “Bir ildir bizi girov saxlayırlar”
-
Lənkəranda qətlə yetirilən gənc qız üstündə öldürülüb? - VİDEO
-
ABŞ Rusiyaya qarşı hərbi güc tətbiq edə bilər - ABŞ-ın sabiq müdafiə naziri
-
Pandemiya qaçılmazdır: Bəşəriyyəti təhdid edən infeksiyalar AÇIQLANDI
-
Kirayə mənzil bazarında qiymətlər necə dəyişəcək? - AÇIQLAMA
-
Azərbaycanda hansı bank nə qədər vergi ödəyib? - Siyahı
-
Partlayan binanın sakinlərinin aqibəti necə olacaq? - VİDEO
-
COP29 bitəndən sonra zolaqlar ləğv olunacaq? - RƏSMİ CAVAB
-
Azərbaycanda zəlzələ olacaq - Əhalinin nəzərinə - seysmoloq açıqladı
-
600-dən yuxarı bal toplayanların hərbi xidməti barədə yeni DETALLAR
-
Taksidən istifadə edən sərnişinlərin sayı azalıb - Qiymətlər bahalanıb
-
Böyük şəhər bələdiyyəsi parlamentdə: Komitə sədrindən üç şəhərlə bağlı təklif
-
“Mənə yaşayış yerindən arayış lazımdır...” - Yeni binalarda sənəd problemi: Arayışı kim verməlidir?
-
“İsrailin qarşısı alınmasa, bölgədə sülh olmayacaq“ - Türkiyə Prezidenti
-
Bəzi rayonlarda yağış yağır – Faktiki hava
-
Dünyada insanlar ən çox nə əti yeyir? - Siyahı
TOP 10
ARXİV